POLSKA ZAPRASZA KRAKÓW ZAPRASZA TV ZAPRASZA ART ZAPRASZA
Dodaj wydarzenie Dodaj relację Rejestracja Logowanie  

 KALENDARZ
INSTYTUCJE KULTURY ▼ KATEGORIE WYDARZEŃ ▼ WYDARZENIA RELACJE NASZ PATRONAT DNI BEZPŁATNE W MUZEACH


   
   
ARCHIWUM     zobacz wydarzenia archiwalne
ARCHIWUM     zobacz wszystkie wydarzenia archiwalne

 
21-11-2010      -  
Stowarzyszenie Willa Decjusza
Szlak Renesansu w Małopolsce: Tarnów i Szymbark
Stowarzyszenie Willa Decjusza

ul. 28 Lipca 1943 roku 17 A
30-233 KrakĂłw
tel. 12 425 36 38, 12 425 36 44
12 425 36 23
fax: +48 12 425 36 63

http://www.villa.org.pl
e.zajac@villa.org.pl
Ratusz w Tarnowie, Dwór obronny w Szymbarku
11:00
       
 
Literatura
W najbliższš niedzielę, tj. 21 listopada, zapraszamy na kolejne Spotkania z Kulturš Renesansu w ramach tegorocznej edycji programu Szlak Renesansu w Małopolsce. W centrum zainteresowania znajdš się tym razem zabytki epoki Renesansu w Tarnowie (Ratusz, renesansowe kamienice przy Rynku, monumentalne nagrobki w Katedrze) oraz otwarty właœnie po długim remoncie Dwór Obronny w Szymbarku.

Od 11.00 do 16.00, o każdej pełnej godzinie, przewodnicy będš nieodpłatnie oprowadzać zwiedzajšcych po obiektach, niewštpliwie należšcych do pereł Renesansu w Polsce. Organizatorzy zaplanowali również wydarzenia towarzyszšce zwiedzaniu, których program dostępny będzie na stronach internetowych: www.szlakrenesansu.pl i www.villa.org.pl. W Tarnowie zwiedzanie rozpoczynać się będzie co godzinę przed Ratuszem, a w Szymbarku – przed wejœciem do Dworu - hasło: „Szlak Renesansu w Małopolsce”.

Istnieje również możliwoœć udziału w autokarowej wizycie studyjnej do Tarnowa i Szymbarku. Zapraszamy przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego, pracowników instytucji kultury, branży turystycznej, dziennikarzy, studentów i uczniów oraz wszystkich zainteresowanych programem. Koszty udziału w wizycie studyjnej pokrywa organizator. Ze względu na ograniczonš liczbę miejsc, prosimy o wczeœniejsze wysłanie zgłoszenia udziału na adres: kasia@villa.org.pl lub zgłoszenie telefoniczne - tel. 012 425 36 44 w. 148, 153. Zgłoszenia przyjmowane będš do pištku 19 listopada, do godz. 14.00. Liczba miejsc ograniczona – decyduje kolejnoœć zgłoszeń.

Program wyjazdu studyjnego

9.00 - wyjazd autokaru z Krakowa - ul. Kałuży
- przejazd do Tarnowa
11.00 - renesansowe zabytki Tarnowa – zwiedzanie w towarzystwie przewodnika
- Ratusz, zespół kamienic w Rynku, nagrobki w Katedrze
- przejazd do Szymbarku
15.00 - zwiedzanie szlacheckiego Kasztelu
- powrót do Krakowa przewidziany ok. godziny 19.00

Kolejna odsłona tegorocznej edycji programu będzie mieć miejsce w niedzielę, 28 listopada, i obejmować będzie: Lamus w Branicach, Opactwo Cystersów w Mogile i Zamek w Suchej Beskidzkiej. Natomiast, na 30 listopada zaplanowane zostało podsumowujšce seminarium w Willi Decjusza, połšczone ze zwiedzaniem obiektu.

Szlak Renesansu 2010

Przystanek pierwszy: Tarnów

Pierwsza wzmianka o Tarnowie pochodzi z roku 1125. W 1264 roku spotkali się w Tarnowie ksišżę Rusi Halickiej Daniel i Bolesław V Wstydliwy i wspólnie dokonali rozgraniczeń podległych im księstw. Prawa miejskie Tarnów uzyskał w 1330 z nadania Władysława Łokietka. Ówczesnym właœcicielem miasta był Spycimir Leliwita. Dlatego herbem Tarnowa stała się właœnie Leliwa. Tarnów przez wieki pozostawał miastem prywatnym, będšc kolejno własnoœciš rodów: Tarnowskich (potomków Spycimira, jednym z nich był hetman Jan Amor Tarnowski), Ostrogskich, Zasławskich i Sanguszków. W 1528 roku na zamku w Tarnowie przebywał przez pół roku wygnany król Węgier Jan Zápolya.

W XVIII stuleciu, po pierwszym rozbiorze, Tarnów stał się częœciš monarchii habsburskiej (Królestwo Galicji i Lodomerii). Dzięki temu utworzono w Tarnowie biskupstwo, gdyż dotychczas pobliskie tereny podlegały biskupowi krakowskiemu, a Kraków znacznie póŸniej stał się na dobre częœciš Cesarstwa Austriackiego. W 1856 Tarnów znalazł się przy trasie kolei żelaznej (2-torowa linia kolejowa Kraków-Dębica), co sprzyjało szybszemu rozwojowi miasta. Tarnów był pierwszym wolnym miastem w Polsce porozbiorowej. Został wyzwolony z 30 na 31 paŸdziernika 1918 roku.

„Perła Renesansu” - tak o tarnowskiej Starówce mówiš wybitni znawcy sztuki. Tarnów w dobie Renesansu był jednym z najpiękniejszych miast w Polsce. Piękny koœciół parafialny, wspaniały ratusz, bogate polichromowane na zewnštrz kamienice mieszczańskie o ciekawej architekturze stwarzały wspaniały widok. W poczštkach XVI wieku Tarnów liczył około 1200 mieszkańców. Miasto posiadało mury obronne, wodocišgi i kanalizację. Zamożni mieszkańcy trudnili się rzemiosłem i handlem. Właœcicielem Tarnowa był w tym czasie wybitny polityk, człowiek œwiatły i bywały w œwiecie, hetman wielki koronny Jan Tarnowski.

Ratusz

Usytuowany poœrodku tarnowskiego Rynku jest, obok Katedry, najstarszš i najokazalszš z zabytkowych budowli miasta. Za sprawš formy i wystroju zaliczany jest do architektonicznych dzieł epoki Renesansu. Nietrudno odnaleŸć w nim elementy budowli z czasów œredniowiecza, gdyż poczštkami swymi sięga co najmniej połowy XV w. Doszczętnie zniszczony podczas dwóch wielkich pożarów miasta (1483 i 1484), już przed 1500 rokiem został odbudowany, a może nawet zbudowany na nowo za sprawš Jana Amora z Tarnowa, ojca hetmana Jana Tarnowskiego, jako budynek w całoœci murowany i piętrowy. Obecny kształt Ratusza jest rezultatem przebudowy i rozbudowy dokonanej pomiędzy 1567 a 1594 rokiem przez księcia Konstantego Ostrogskiego lub jego syna Janusza. Przypuszcza się, iż plany owych przekształceń opracował Jan Maria Padovano. Nie można jednak wykluczyć, że autorem ich był murator królewski Santi Gucci.

Ratusz jest piętrowš budowlš w kształcie skrzyni, zwieńczonš wysokš œcianš attyki, skrywajšcš pogršżone dachy, wzorowanš na attyce krakowskich sukiennic, ozdobionš grzebieniem złożonym z kamiennych maszkaronów i sterczyn. Wieża ratuszowa, dominujšca nad całym miastem, jest w dolnej, starszej częœci, kwadratowa, wyżej cylindryczna, zwieńczona gankiem straży z wielograniastym hełmem, nad którym widnieje Pogoń Litewska ostatnich właœcicieli Tarnowa - ksišżšt Ostrogskich. Pierwsze piętro ratusza zajmujš dwa wielkie pomieszczenia: Sala Pospólstwa i Sala Rady, do których prowadzš reprezentacyjne schody znajdujšce się w renesansowej klatce schodowej. Obecnie Ratusz pełni rolę obiektu ekspozycyjnego Muzeum Okręgowego.

Zespół renesansowych kamienic
Przed głównym wejœciem katedry wznosi się zabytkowa kamienica - dom Mikołajowskich. Jest to najlepiej zachowany dom w Tarnowie z poczštku XVI w. Wejœcie do kamienicy zdobi piękny renesansowy kamienny portal, a nad nim asymetrycznie umieszczony kartusz herbowy z gryfem i łacińskim napisem informujšcym, ze dom był „fundowany” w 1524 r. Obecnie w Domu Mikołajowskich i dwóch sšsiednich kamienicach znajdujš się zbiory sztuki sakralnej Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. Będšc na rynku należy zwrócić uwagę na dwie kamienice z podcieniami po stronie północnej wybudowane w II połowie XVI w., które najlepiej prezentujš zachowane fragmenty stylu renesansu (kamieniarka, attyki).
Kolejnym przykładem budownictwa renesansowego jest Dom Florencki z II połowy XVI w. z elewacjš frontowš podwieszonš na poziomie piętra na charakterystycznych kamiennych kroksztynach.

Renesansowe nagrobki w Katedrze

Katedra w Tarnowie została wniesiona jako jednonawowa budowla pod koniec XIV w. Była rozbudowywana poprzez dobudowanie od południa i północy bocznych kaplic, które następnie przerodziły się w nawy boczne œwištyni. Szczególnymi - wzbudzajšcymi zachwyt zabytkami - sš kamienne nagrobki znajdujšce się wewnštrz tej œwištyni prezentujšce styl gotycki, renesansowy i barokowy. Pomnik nagrobny Barbary z Rożnowa znajdujšcy się w prezbiterium koœcioła jest podręcznikowym przykładem jak w poczštkach XVI w. gotyk na ziemiach polskich przeradzał się w renesans. Figura zmarłej jest niewštpliwie wzorowana na gotyckich przedstawieniach Matki Bożej Bolesnej, zaœ oprawa pomnika jest już renesansowa.
Dojrzałym przykładem renesansowej rzeŸby, znajdujšcym się w tarnowskim koœciele katedralnym jest pomnik nagrobny trzech Janów Tarnowskich w lewej nawie pod chórem.
Za najpiękniejszy w Europie renesansowy pomnik przedstawiajšcy kobietę uważa się wiszšcy pomnik nagrobny Barbary z Tęczyńskich Tarnowskiej, żony Hetmana Jana Tarnowskiego. RzeŸba pochodzi z warsztatu Bartłomieja Berrecciego, włoskiego artysty, budowniczego i rzeŸbiarza Kaplicy Zygmuntowskiej w wawelskiej katedrze. Tarnowska Katedra jest znana przede wszystkim z najwyższych pomników nagrobnych w Europie. Jednym z nich jest pomnik Hetmana Jana Tarnowskiego wniesiony na lewej œcianie prezbiterium, jego wysokoœć wynosi 13,8 m. Jest to jeden z najpiękniejszych renesansowych zabytków tego typu w Polsce i w Europie. Po drugiej stronie prezbiterium wznosi się monumentalny pomnik nagrobny ksišżšt Ostrogskich - wniesiony już w stylu baroku.

Przystanek 2: Dwór obronny w Szymbarku
Szesnastowieczny Dwór obronny w Szymbarku, wybudowany około 1540 roku, jest najlepszym przykładem kasztelu w Polsce. Stanowił centrum władzy rodu Gładyszów, tzw. „Dominium Ropae”. Dwór stoi na skraju skarpy, opadajšcej do doliny Ropy. Dawniej u jego stóp istniał bród na rzece, a sama Ropa była spławna: transportowano niš np. œcięte drzewa z górskich lasów.
Obiekt wybudowany jest na planie prostokšta o wymiarach 20 na 13 metrów. Do czterech narożników przylegajš kwadratowe, rozszerzajšce sie ku górze wieże, tworzšce w miejscu rozszerzenia kamienne machikuły. Wybudowany był pierwotnie w stylu gotyckim, ale z czasem nadano mu ostateczny renesansowy charakter. Dzisiejszy kształt zawdzięcza przebudowie z lat 1585 - 1590. Pogršżony dach schowany jest za wysokš, arkadowš attykš, która tworzy całoœć wraz z attykami na wieżach. Poniżej attyki widoczny jest pas dekoracji sgraffitowej. Reszta bryły jest otynkowana. Budynek jest trójkondygnacyjny. Posiada piwnice, które pełniły funkcję magazynu, parter o charakterze obronnym i piętro z dwiema dużymi salami reprezentacyjnymi. W dworze zachowały się kamienne obramienia okien i drzwi, kilka kamiennych kominków oraz resztki polichromii w południowo-zachodnim alkierzu.
Z Dworem w Szymbarku zwišzanych jest wiele podań i legend, jedna z nich mówi o skarbach schowanych w jaskini znajdujšcej sie pod dworem i pilnowanych przez diabły, inna - o czterech córkach rycerza Gładysza herbu Gryf, które miały mieszkać w wieżach - z powodu odmiennych charakterów, każda w innej.
W XVIII wieku Dwór został opuszczony przez właœcicieli, a w XIX wieku uruchomiono w nim gorzelnię. Doprowadziła ona do rujnacji budynku i dewastacji jego wnętrza. W 1973 roku rozpoczęto jego renowację, która została zakończona została jesieniš 2010 roku. Odrestaurowany Dwór w Szymbarku jest odziałem Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach.
Koordynacja projektu:
Katarzyna Trojanowska

Organizator:
Stowarzyszenie Willa Decjusza

Partnerzy:

Tarnowskie Centrum Informacji
PTTK Odział „Ziemi Tarnowskiej” w Tarnowie
Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach

Fundatorzy:
Projekt został zrealizowany przy wsparciu udzielonym przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze œrodków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarzšdowych.

Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.

Sponsorzy:
Grupa PZU, BP Europa SE, Siemens Sp. z o.o.

Partnerzy Medialni:
TVP Kraków, TVP Historia, TV Małopolska, Radio RMF Classic, Gazeta Krakowska, Spotkania z Zabytkami, Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Kraków, Edukacyjny Kraków, Wrota Małopolski, Turystyka Małopolska, Turystyka Kulturowa.





 
Miejsce:
Ratusz w Tarnowie, Dwór obronny w Szymbarku
 
Godz.
11:00

 
 
   

 
 
 

BIBLIOTEKI  |  CENTRA KULTURY  |  GALERIE  |  KABARETY  |  KINA  |  KLUBY  |  MUZEA  |  MUZYCZNE  |  SPORT  |  STOWARZYSZENIA  |  TANECZNE  |  TEATRY  |  INNE


Dodaj wydarzenie    |    Dodaj relację    |    Rejestracja  |  Logowanie


 Copyright © 2002-2024


Polskie NiezaleĹźne Media
 

 O patronacie medialnym    |    Kontakt z Redakcją

 Serwis Dziś w Krakowie jest w całości finansowany przez Fundację Promocji Kultury