Teatr Mumerus zaprasza na inauguracjÄ™ nowego projektu:

TEATR FAKTU:
Teatr Faktu: Lech z Czechem na wojnie

czyli o konflikcie polsko - czechosłowackim w latach 1918 - 1920.
Czytanie performatywne w oparciu o dokumenty, listy, wspomnienia, artykuły prasowe z epoki wraz z wystawą dokumentów i zdjęć.

14 marca 2023 , godz. 19:00, Teatr ZaleĹĽny, KrakĂłw, ul. Kanonicza 1
Wstęp wolny


Udział wezmą:
Ewa Breguła, Jan Mancewicz, Jacek Milczanowski
Scenariusz i reĹĽyseria:
Wiesław Hołdys
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.


W 1918 zmierzała ku końcowi kolejna rzeź Europy zwana wojną światową - w wyniku czego rozpadało się Cesarstwo Austro-Węgierskie, a na jego gruzach powstawały nowe państwa. W granicach cesarstwa znajdowało się Księstwo Cieszyńskie zamieszkałe przez Polaków (55 %), Czechów (27 %), Niemców (18 %) a także przez Żydów, Słowaków, Węgrów. W Pradze ogłoszono powstanie Republiki Czechosłowackiej, w Warszawie - Rzeczpospolitej Polskiej. W Cieszynie ogłoszono powstanie i przejęcie władzy przez Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego, w Ostrawie zaś przez Zemsky Narodny Vybor pro Slezsko - oba te organy porozumiały się w ten sposób, że gminy w których większość mieszkańców deklarowało narodowość polską będą należeć do państwa polskiego, a te w których mieszkańcy deklarowali narodowość czeską - do czechosłowackiego. Mieszkańcy Księstwa Cieszyńskiego porozumieli się, ale rządzący w Pradze i Warszawie już nie - w efekcie doszło do najazdu wojsk Republiki Czechosłowackiej (z elementami godnej środkowoeuropejskiej operetki maskarady) na Śląsk Cieszyński i kilkudniowej wojny, zatrzymanej pod Skoczowem 29 stycznia 1919 - co było efektem ustaleń możnych tego świata, konferujących w Paryżu i Wersalu nad nowym, powojennym, europejskim ładem. Ustalono nową, tymczasową granicę, a władzę w Księstwie miała sprawować (również tymczasowa) międzynarodowa komisja: Anglicy, Francuzi, Włosi, a nawet Japończyk. O przyszłej przynależności państwowej Księstwa miało zadecydować referendum. Zaczął narastać konflikt pomiędzy mieszkańcami księstwa - język propagandy stawał się coraz bardziej agresywny, zdarzały się pobicia, zabójstwa, wysiedlenia... A do referendum nie doszło, gdyż w lipcu 1920 w obliczu najazdu wojsk bolszewickich na Polskę, strona czechosłowacka - motywując to przewidywanym upadkiem państwa polskiego zażądała przekazania całego Śląska Cieszyńskiego Republice Czechosłowackiej, tak aby nie dostał się on w ręce Rosji. Decyzją konferencji ambasadorów podjętą w belgijskim Spa 28 lipca 1920 Śląsk Cieszyński został podzielony - bardziej uprzemysłowiona (huty, kopalnie), zamieszkała w dużej mierze przez etnicznych Polaków część została przekazana Czechosłowacji, reszta przypadła Polsce, a Cieszyn, stolica Księstwa zostało podzielone między oba państwa wzdłuż biegnącej przez środek miasta rzeki Olzy.
Nie sposób dokonać dokładnego bilansu ofiar blisko dwuletniego konfliktu - jednak liczba 400 - 500 ofiar śmiertelnych wydaje się najbliższa prawdzie. Do tego osoby wysiedlone, internowane, pobite. Pogarda i nienawiść, która ujawniła się wtedy na wiele pokoleń zatruła stosunki między dwoma bratnimi narodami, pomiędzy Lechem i Czechem.
Przedstawimy dokumenty, wspomnienia, zdjęcia i druki propagandowe z tamtego okresu.
Jest to jednocześnie inauguracja nowego projektu Teatru Mumerus, czyli Teatru Faktu, w ramach którego prezentować będziemy dokumenty, zdjęcia, wspomnienia i relacje dotyczące budzących kontrowersje wydarzeń z nieodległej przeszłości. W następnej kolejności opowiemy o zajęciu Zaolzia przez Polskę w 1938, potem o morderstwie Jana Gerharda w 1971 r. i sprawie braci Marchwickich.