Wystawa Laureat�w I etapu Konkursu Fundacji Grey House
9.11 � 25.11.2012

Wernisa� 9 listopada, godz. 19:00

Kurator: Ma�gorzata Mleczko

ARTY�CI: Kamil Cio�kowski, Ita Har�za, Bartosz Kokosi�ski, Kaja Szechowsko, Aleksandra Zaorska



W Galerii Szara Kamienica w Krakowie, w pi�tek 9 listopada, odb�dzie si� otwarcie dorocznej wystawy konkursowej. W tym roku jury w sk�adzie: Ewa ��czy�ska � Widz (BWA Galerii Miejskiej w Tarnowie), Dominik Kury�ek (Muzeum Narodowe w Krakowie) i Krystyna Axmann (prezes Fundacji Grey House Szara Kamienica) zakwalifikowa�o do II etapu pi�tk� artyst�w: Kaj� Szechowsko, Bartosza Kokosi�skiego, Aleksandr� Zaorsk�, It� Har�ze i Kamila Cio�kowskiego.
Finali�ci konkursu organizowanego przez Fundacj� Grey House Szara Kamienica to arty�ci m�odzi, ale �wiadomie pos�uguj�cy si� �rodkami formalnymi. Ka�dy z nich tworzy w�asny j�zyk. Spos�b, w jaki dobieraj� �rodki do swojej wypowiedzi, pozwala odczytywa� prace. Odpowiadaj�c sobie na pytania dlaczego u�yli konkretnej techniki, po co wykorzystali w swoich instalacjach odpowiednie obiekty, widz jest w stanie odkry� ich znaczenia. Ka�da z prac prezentowanych na wystawie staje si� dzi�ki temu map� my�li i decyzji jej tw�rcy. Nie s� one wi�c ilustracjami wypowiedzi, ale wypowiedziami jako takimi, w czym w�a�nie Erwin Panofsky widzia� istot� sztuki. Tw�rczo�� fina�owej pi�tki artyst�w z pewno�ci� b�dzie ewoluowa� i warta jest dalszej uwagi. Nie ma co do tego w�tpliwo�ci, s� to bowiem osoby pomys�owe, kt�re maj� w sobie spor� �wiadomo�� i odwag�, aby m�wi� to, co chc�, bez ogl�dania si� na boki.
Jak cz�sto pami�tacie swoje sny? Jak du�o szczeg��w pozostaje w �wiadomo�ci po obudzeniu? Czy cz�sto s� to jedynie strz�pki, skrawki obraz�w, sytuacji, uczu�? To zaskakuj�ce, jaki potrafi� mie� na nas wp�yw. Nie raz poprawiaj�, lub psuj� nastr�j ca�ego dnia. Niekt�re uporczywie powracaj�. Czasem s� zabawne, czasem straszne. Stanowi� pejza� naszej pod�wiadomo�ci. Kaja Szechowsko odwa�nie zaj�a si� trudnym do uchwycenia tematem sn�w. Jak mo�na je odda�, zapisa�, zapami�ta�? W swojej instalacji Sennik wykorzysta�a duchampowsk� tradycj� przedmiot�w gotowych (ready-mades). Wyci�gni�te ze swojego zwyczajowego kontekstu szk�a powi�kszaj�ce, r�norodne "patrza�ki", stare projektory, kola�e fotograficzne, mechanizmy zegarowe, pojawiaj� si� tu w zupe�nie nowej ods�onie. Tworz� wyj�tkowy pami�tnik maj�cy uchwyci� strz�pki ulubionych sn�w artystki. U�ywaj�c codziennych, niemal trywialnych obiekt�w, Szechowsko tworzy nierealn� wizj�, kt�ra jest tak oniryczna i niedopowiedziana, jak same sny. W ten spos�b zach�ca widz�w ogl�daj�cych jej Sennik, aby sami spr�bowali �ni� na jawie.
Ita Har�za tak�e podj�a temat pejza�u, cho� w zupe�nie innym wymiarze. Inspiracj� jest dla niej najbli�sze otoczenie, czyli codzienno�� �ycia na Mazurach. Sny s� pasjonuj�ce, ale przy odpowiedniej wra�liwo�ci, jak to si� dzieje w wypadku jej prac, widok szarego, pustego boiska pi�karskiego, zamienia si� w epick� opowie��. Pejza�e Har�zy powsta�y jako grafiki o "kropelkowej" strukturze. Artystka, rezygnuj�c z linearno�ci, rozbija jednolit� struktur� przedstawienia, kt�r� widzowie sk�adaj� w jedn� ca�o��. W przypadku jej obraz�w to, co widzimy z daleka, nie jest w pe�ni to�same z tym, co ujawnia si� przy bli�szym ogl�dzie. O takim malarstwie Malcolm Morley m�wi�, �e "je�li to, czego do�wiadcza widz, stoj�c daleko od obrazu, jest czym� ca�kowicie innym ni� to, co si� dzieje, kiedy stoi blisko niego, wtedy wiadomo, �e co� si� w nich zmienia. Ale nie w samych obrazach. To widzowie do�wiadczaj� tej halucynacji. Malarstwo, kt�re nie jest halucynacyjne, nie jest wcale malarstwem". Decyzja artystki o rozbiciu przedstawie� wynika analogicznie z genezy ich tematu - z codzienno�ci mazurskiego otoczenia. Jest to nawi�zanie do wszechobecnej mg�y, kt�ra zmienia percepcj� ogl�daj�cego. St�d bierze si� inspiracja Ity Har�zy, kt�ra z pozornie ponurych widok�w tworzy pasjonuj�ce, senne opowie�ci o miejscach, kt�re s� puste, i osobach, kt�rych w nich brak.
Tak, jak woda jest �ywio�em, tak �ywio�em jest malarstwo Bartka Kokosi�skiego. Artysta nie zamyka go na si�� w dw�ch wymiarach. Jego obrazy dos�ownie wylewaj� si� z ram. Fa�dy sp�ywaj�cej materii przywo�uj� rubensowskie kszta�ty. Kojarz� si� z cielesno�ci�, zmys�owo�ci� i seksualno�ci�. W pracach Kokosi�skiego czu� zmaganie si� z materi�. Obraz jest u niego polem walki. Podobnie jak Szechowsko, artysta korzysta z przedmiot�w gotowych. W swoich pracach u�ywa eksponat�w pochodz�cych z internetowych aukcji oraz pchlich targ�w. Pe�ni� one funkcj� podobn� do bibelot�w, kt�re jako elementy martwej natury inspirowa�y od dawna pokolenia malarzy. Kokosi�ski odwo�uje si� do klasycznych motyw�w malarskich, ale rezygnuje z tradycyjnej farby na rzecz realnych przedmiot�w. Jego tw�rczo��, zamiast budowa� narracje, paktuje pomi�dzy p��tnem, a obiektem. Obrazy Kokosi�skiego to bardziej formy przestrzenne. I to bardzo niesforne wobec powszechnie przyj�tych kanon�w. W ko�cu zamiast przedstawia�, po�eraj� scen� rodzajow�.
Prace Aleksandry Zaorskiej tak�e przyjmuj� form� przestrzenn�. Podobnie jak Kokosi�ski artystka odwo�uje si� do zmys��w. Jej obiekty mo�na jednak nie tylko zobaczy� i dotkn��, ale tak�e us�ysze� i poczu�. Zaorska stara si� wprowadzi� odbiorc� w inn� rzeczywisto�� - w �wiat pozor�w i marze�, w sytuacje z pogranicza snu i jawy. Wra�enie to osi�ga w swoich Przestrzeniach iluzorycznych korzystaj�c ze zwyczajnych obiekt�w codziennego u�ytku, lub zaskakuj�cych swoj� prostot� sprz�t�w. Nas�czone zapachem chusteczki, podwieszone do sufitu, kreuj� delikatn� form�, w kt�rej ka�dy dotyk widza wyzwala fal� pobudzaj�c� zmys�y dotyku, wzroku i w�chu. Zmultiplikowane pi�eczki pingpongowe tworz� a�urow� struktur� umieszczon� na �cianie. To dynamiczny obiekt przestrzenny, podatny na ruch powietrza i sprawiaj�cy tym samym wra�enie fali. Uderzaj�ce o siebie pi�eczki wydaj� dodatkowo charakterystyczny pusty d�wi�k, mocno oddzia�uj�cy na zmys� s�uchu.
Kamil Cio�kowski oddaje cielesno�� jeszcze inaczej, ni� ma to miejsce w przypadku Zaorskiej i Kokosi�skiego. Jego praca wymaga od widz�w wej�cia w intymn� sytuacj� bliskiego kontaktu z rze�b�. Jedynie anga�uj�c si� w interakcj�, uczestnik mo�e aktywowa� instalacj�. Mo�e to zrobi� na przyk�ad szeptaj�c do ucha jednej z dw�ch rze�b, b�d�cych portretami artysty i jego brata bli�niaka. Cio�kowski pos�uguj�c si� d�wi�kiem i �wiat�em stworzy� w ten spos�b obraz relacji braterskiej. Prac� Geminus mens (Bli�niaczy umys�) pr�buje przybli�y� ten fenomen, u�atwi� widzom do�wiadczenie specyficznej komunikacji pomi�dzy bli�niakami, j�zyka, kt�ry zazwyczaj zrozumia�y jest tylko dla rodze�stwa.
Ma�gorzata Mleczko